avatar
Куч
164.20
Рейтинг
+65.02

Nizomiy nomidagi Toshkent Davlat Pedagogika Uivers

Мақолалар

ВЛИЯНИЕ МОБИЛЬНЫХ ТЕЛЕФОНОВ НА ЗДОРОВЬЕ ЧЕЛОВЕКА

Nizomiy nomidagi TDPU
Илм-фан

Мобильный телефон стал неотъемлемым атрибутом повседневной жизни человека, удобно устроившись в нашем кармане или сумочке. Он открывает нам множество возможностей. Правда, не все знают, что мобиль-ный друг и помощник может нанести заметный вред нашему здоровью.  Аспекты влияния мобильного телефона различаются на психологические и физиологические проявления. Наиболее распространённым является воздей-ствие на психику человека, его и рассмотрим в первую очередь.


 



Конституция – хаётимизнинг ҳуқуқий пойдевори

Nizomiy nomidagi TDPU
Илм-фан

Ҳар бир давлатда унинг ички ва ташқи ҳаётини тартибга солиш ва давлат механизмининг режали ишлаб туришини таъмин этиш учун, юзлаб ва минглаб турли қонунлар ҳамда қонун ости актлари қабул қилинади. Уларнинг баъзилари иқтисодга, баъзилари сиёсатга, баъзилари эса маданият ва ҳаётнинг бошқа соҳаларига тегишли бўлади.



ЁШЛАРИМИЗНИНГ ЭРТАНГИ КУНГА ИШОНЧИ БИЗНИНГ ЭНГ КАТТА ЮТУҒИМИЗДИР

Nizomiy nomidagi TDPU
Илм-фан

Ўзбекистон Республикаси ўз мустақиллигини қўлга киритиши натижасида мамлакатимиз демократик жамият ва ҳуқуқий давлат қуриш имкониятларига эга бўлди.


Ўзбекистонда “Кучли давлатдан кучли жамият сари” концептуал сиёсий дастур вазифаларини изчиллик билан амалга оширишда ёш авлодни ислоҳотларда фаол иштирок этишига муҳим эътибор берилди. Президентимз И.А. Каримов таъкидлаганидек, “Биз мутлақо янги тузум ва давлатнинг янги моделини яратамиз, бизга шу моделга ҳаёт бахш этадиган кишилар керак… Биз ҳозирги оғир дамларни бартараф эта оладиган ёш авлодга таянамиз. Биз улар учун барча йўлларни очиб берамиз, уларнинг иш ҳаракатлари учун тўла имкон берамиз”[1]. Кўриниб турибдики, миллий мустақиллигимизнинг биринчи кунлариданоқ давлатимиз раҳбари томонидан ёшларга оид сиёсатга муҳим эътибор бериб келинмоқда.



ФОРМИРОВАНИЕ ПОЛИТИЧЕСКОГО ЛЮРАЛИЗМА В УСЛОВИЯХ НЕЗАВИСИМОГО УЗБЕКИСТАНА

Nizomiy nomidagi TDPU
Илм-фан

Политическая система республики только начинает развиваться. Этот процесс интересен тем, что показывает, как восточное традиционное общество, испытавшее многовековый жесточайший прессинг тоталитарной системы и модернизованное в годы социалистического развития, дважды за одно столетие переходит к демократической системе. Становление новых демократических институтов в Узбекистане основано на отторже­нии социалистических принципов в экономике и коммунистической идеологии в духовной сфере, с одной стороны, на ориентации на демократическое общество, создание рыночной экономики, признании прав и свобод человека — с другой.



МАҚОЛ — ИЛМ ҚАЛЪАСИНИНГ КАЛИТИ

Nizomiy nomidagi TDPU
Илм-фан

Инсонлар қадим замонлардан бошлабоқ ҳаёт кечириш, ўзларига қулай шароитлар яратиш, табиат ҳодисаларининг сирини билиб олиш, ўз мақсадлари йўлида улардан фойдаланиш учун имкон борича уриниб келганлар. Мана шу уриниш, интилиш натижасида илм-фан юзага келган.


Илм ўрганиш инсон учун энг зарур нарсалардан ҳисобланади. Ҳар қандай нарсанинг моҳиятини англаш, жаҳондаги воқеаларнинг яхши-ёмон томонини билиб олиш, одамларнинг қадру қийматини тўғри тушуниш, оиланинг фаровон яшашини тўғри ташкил этиш, қисқаси, ҳар томонлама мукаммал бўлиш учун илм ўрганиш зарурий эҳтиёжлардан биридир. Шу сабабли кенг меҳнаткаш омма ёшларни мақоллар орқали илм олишга, ақлли бўлишга ундаганлар.



Профессиональный аспект формирования компьютерной терминологии

Nizomiy nomidagi TDPU
Илм-фан

В настоящее время терминология становится важным фактором научно-технического прогресса. Законы становления и функционирования терминологии и их системная организация оказываются в центре внимания теории языка.


Терминология любой области знания составляет семантическое ядро   языков для специальных целей. Терминология – это система, состоящая из подсистем и микросистем. Вопрос о системности терминологии не вызывает сомнений.



Хорижий тилларни ўқитишда ахборот технологияларидан фойдаланиш

Nizomiy nomidagi TDPU
Илм-фан

Таълим муассасаларининг ресурс, кадрлар ва ахборот базаларини янада мустаҳкамлаш ўқув тарбия жараёнини янги ўқув услубий мажмуалар, илғор педагогик технологиялар билан тулиқ таъминлаш, таълим жараёнини ахборотлаштириш, узлуксиз таълим тизимини жахон ахборот тармоғи билан тўлиқ қамраш ”Кадрлар тайёрлаш миллий дастури” нинг учинчи босқичида бажариладиган вазифаларга киритилган. Шунингдек замонавий ахборот технологиялари (АТ) ва компютер тармоқлари негизида таълим жараёнини ахборот билан таъминлашни ривожлантириш таълим жараёнида оммавий ахборот воситаларининг мавқийини ошириш, телевидение ва радионинг  таълим дастурлари интеллектуаллашувини  таъминланган холда укитиш сифатини янада яхшилаш рақобот бардош кадрлар тайёрлаш ҳозирги таълим олдида турган асосий масалалардан хисобланади.



Проблематика жанра русской литературной сказки

Nizomiy nomidagi TDPU
Илм-фан

Существует множество определений литературного жанра, по сути сводящихся к следующему: жанр (от франц. genre; основное значение – род) – исторически сложившийся тип литературного произведения, наделенный характерными чертами, свойственными более или менее обширной группе произведений какой-либо эпохи, данной нации или мировой литературы вообще. Итак, жанр для писателей и читателей выступает прежде всего в классификационной функции и в функции знака литературной традиции [Чернец Л.В.], позволяющей также проследить отступления от нее [Нколина Н.А.].



ЭКОЛОГИК ОНГ ХУСУСИЯТЛАРИНИНГ ИНСОН - ТАБИАТ МУНОСАБАТЛАРИДАГИ ИФОДАСИ

Nizomiy nomidagi TDPU
Илм-фан

Бугунги кунда шуни эътироф этиш керакки, илм фан шиори остида табиат билан инсон ўртасида жиддий “бегоналашув” кузатилмоқда. Ушбу жараёндаги асосий ролни XVII асрда вужудга келган картезианлик ижро этган. Унга кўра одам-субъект ва олам-объектдир.  XVII-XVIII асрларда ҳукмронлик қилган классицизм маданиятида (картезиан таълимоти унинг асосини ташкил этади) табиат оламнинг бир четига сурилиб қўйилади. Яъни христианлик дини табиий объектларни жондан маҳрум қилган бўлса, классицизм уни ўз табиий ҳолатида, ўзлигини сақлаб қолиш ҳуқуқини ҳам тортиб олди. Картезианлик шарофати билан янги замон экологик онгида одам ва олам ўртасидаги психологик қарама-қаршилик максимал даражага етди. Картезианлик инсон ақлини мутлоқ қадрият сифатида эътироф этар экан инсондан ташқари бўлган табиат унга нисбатан анчагина қуйидаражададир (Декарт фикрига кўра, ҳайвонлар ва ўсимликлар ички оламидан маҳрум машиналардир).



ФАОЛИЯТГА ДОИР ЁНДАШУВНИНГ ПСИХОЛОГИК ЭРКИНЛИК ФЕНОМЕНИНИ ЎРГАНИШДАГИ ИМКОНИЯТЛАРИ

Nizomiy nomidagi TDPU
Илм-фан

Рефлексив-фаолиятга доир ёндашув эркинлик феноменини англаш, ҳис қилиш ва кишининг фаолият давомида ўз виртуал имкониятлари чегараларини ўзгартириш яхлитлигида ўрганишни тақозо қилади. У С.Л.Рубинштейннинг субъектлилик фаолиятга доир ёндашувга асосланган. Шунингдек, Р.Декарт, И.Кант, Г.Гегел, И.Г.Фихте, М.Мамардашвили фалсафасидаги англаш, рефлексияни тушунишга, С.Л.Рубинштейн, В.Л.Фейвер, В.П.Зинченко, Г.П.Шедровицкий, И.Н.Семёнов, С.Ю.Степанов ва бошқаларнинг психологик ёндашувларига таянади. Эркинликни тушунтиришга қаратилган рефлексив-фаолиятга доир ёндашув қуйидаги моделларни бирлаштиради:



Миллий хусусиятларни ҳуқуқий тасаввурларда намоён бўлиши

Nizomiy nomidagi TDPU
Илм-фан

Олимлар миллий характерни ўрганар экан, ижтимоий қадриятларни четлаб ўтиш мумкин эмаслигини таъкидлайдилар. Зеро, қадриятлар тизими шахс хулқ-атворини ўзига хос тарзда белгилаб туради. Социологияда қадриятларга: “Киши интилиши зарур бўлган мақсадларга нисбатан умумқабул қилинган эътиқодлар, — дея таъриф берилган. Психологияда қадриятлар инсон учун у ёки бу ҳодисаларни баҳолашда лозим мавҳум муддаолар сифатида қаралади. Қадриятлар шахс ва гуруҳнинг ижтимоий хулқ-атворини идора қилиш механизмларидандир, бироқ улар бевосита таъсир кўрсатмай, қадриятлар тизимидаги шахс диспозицияларининг умумий таркибининг муҳим унсури каби намоён бўлади. Қадриятлар таҳлилининг психологик анъаналарида улар шахс учун, энг аввало, мотивация асоси бўлган фаолият ва хулқ-атвор регулятори сифатида муҳим экани ойдинлашади. Қадриятлар муаммосини фақатгина унинг психологик жиҳатлари билан боғлаш мумкин эмас.



ИЖТИМОИЙ ТОТУВЛИК – ЖАМИЯТ ТАРАҚҚИЁТИНИНГ АЖРАЛМАС ШАРТИ

Nizomiy nomidagi TDPU
Илм-фан

Фикримни бежизга Юртбошимизнинг ушбу сўзлари билан бошламадим. Дунё халқлари  ўтмишига назар ташласак турли даврларда, тарихнинг ҳар хил синовларидан халқини талофатсиз олиб чиққан, эзгу мақсадлар сари етаклаган, халқи ва авлодлари хотирасида ўчмас из қолдирган етакчи ва ҳокимиятлар сони – умумга ҳисоблаганда афсуски жуда озчиликни ташкил этади. Маҳаллий ва хорижнинг таниқли мутахассислари, давлат ва жамоат арбоблари ўринли ва ҳақли таъкидлаётганларидек  Президент И.А.Каримов ва унинг раҳбарлигида фаолият юритаётган давлат ҳокимияти ҳам аллақачон ўша “озчилик рўйхати”дан ўрин эгаллади.



ДЕМОКРАТИК ЖАМИЯТНИНГ ИЖТИМОИЙ-АХЛОҚИЙ ТАЛҚИНИ ВА ЎЗБЕКИСТОН ТАРАҚҚИЁТИДА МАЪНАВИЙ ИДЕАЛ МАСАЛАСИ

Nizomiy nomidagi TDPU
Илм-фан

Инсоният ўз тараққиёти давомида жамиятнинг бир неча шаклларини кашф қилди. Лекин, улар орасида демократик жамият шакли кўпчиликнинг манфаатларини ифодалаши ва ҳақиқий маънода халқ ҳокимиятини рўёбга чиқариши билан яшовчан бўлиб келмоқда.


         Демократик жамият асосида инсон омили устувор даражада туради. Бу масала Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 13-моддасида ёрқин ифодаланган бўлиб, унга кўра «инсон ҳаёти, эркинлиги, шаъни, қадр-қиммати» олий қадрият ҳисобланади. Бундай жамиятда инсон ҳаёти қадриятларнинг қадрияти эканлиги намоён бўлади.



ОИЛА ДЕМОКРАТИК ЖАМИЯТ АСОСИ

Nizomiy nomidagi TDPU
Илм-фан

Бугунги кунда дунёдаги умумбашарий ўзгаришлар, хусусан сиёсий эътиқодларнинг кўпқутбли моҳият касб этаётганлиги, иқтисодиётда глобаллашув жараёнларининг фаоллашуви, маънавий ва ахлоқий тарбияда индивидуализмнинг кучайиши ҳаётимизнинг барча жабҳаларида ва айниқса оила муҳитида яққол намоён бўлмоқда. Дарҳақиқат, оила барча ислоҳотлар, ўзгаришлар, таназзул ва тараққиётларнинг ибтидоси ва интиҳоси ҳисобланади.   



Болангиз мактабга тайёрми

Nizomiy nomidagi TDPU
Илм-фан

Таълим  тўғрисидаги  қонун ва кадрлар тайёрлаш миллий  дастурни амалиётга  қўллашнинг энг  маъсулиятли даври  сифат-самарадорлик ва рақаботбардошликни  таъминлш шу кунинг энг  долзарб масаласига  айланмоқда.  Шу муносабат билан  мактабгача  ёшдаги болаларни мактаб  таълимга  тайёрлаш  ва  модернизация қилиш  заруриятини  келтириб чиқармоқда.



Таълим жараёнини технологиялаштириш

Nizomiy nomidagi TDPU
Илм-фан

Мамлакатимизда “Таълим тўғрисидаги қонун кадрлар тайёрлаш миллий дастури таълим жараёнига тадбиқ этишнинг сўнги босқичи сифат ва самарадорликни тадбиқ этувчи маъсулиятли даври бошланди.


   Приздентимизнинг сўзи билан айтганда ижобий маънодаги “портлаш эффектига”яъни таълим моделининг кучли самарасига, рақаботбардош, интелектуал салохиятли, баркамол авлодни тарбиялаш даври келди.


Юксак маънавиятли шахсни ғоявий тарбиялаш

Nizomiy nomidagi TDPU
Илм-фан

XXI аср жамият тарихига  маънавият муаммоларига устивор аҳамият бериладиган давр бўлиб кириб  келди. Маънавият инсон, инсониятнинг бутун фаолияти тараққиётини ҳал  қилувчи омилидир. Маънавият муаммоларига эътибор бермай инсоннинг моҳиятини ҳам, жамият тараққиётининг даражаси, сабаблари ва истиқболини хам  тасаввур этиб бўлмайди.


МИЛЛИЙ ҒОЯ - ИЖТИМОИЙ ВА МАЪНАВИЙ ЮКСАЛИШНИНГ ҲАРАКАТЛАНТИРУВЧИ КУЧИ

Nizomiy nomidagi TDPU
Илм-фан

Жаҳон тарихида ўзига мос ва хос ғояга эга бўлмаган ижтимоий, сиёсий бирлик учрамайди. Лекин бирорта бошқа ижтимоий, сиёсий ғоя одамларнинг онгги ва эътиқодига миллий ғоя сингари чуқур ва самарали таъсир этмайди. Бунинг сабаби унда манфаатларнинг, миллий руҳият, обрў-эътибор, қадр-қиммат, хис-туйғулар, ор-номус билан мустаҳкам тарихий ва генетик равишда боғланиб кетганидадир.


МАМЛАКАТИМИЗНИНГ МИЛЛИЙ КАДРЛАР ТАЙЁРЛАШДАГИ СИЁСАТИНИНГ ҲАЛҚАРО ЭЪТИРОФИ

Nizomiy nomidagi TDPU
Илм-фан

Мустақил давлатимизнинг 20 йилдан ортиқ даврда амалга оширилган кадрлар тайёрлашдаги миллий Дастури бугунги кунда кенг жаҳон жамоатчилигининг диққат марказида турибди, чуқур ўрганилмоқда  ва тан олинмоқда. Унинг сабаблари бор албатта.


Аввало, таъкидлаш зарурки, 1997 йил 29 августда қабул қилинган, “Кадрлар тайёрлаш миллий дастури” деб номланган таълим соҳасини ислоҳ қилиш дастури мамлакатимизда янги жамият қуришнинг бочқичма-босқич ва тадрижий ривожланиш принципига мосланган иқтисодий ва сиёсий ислоҳотларнинг биз танлаган “Ўзбек модели” ўз тараққиёт йўлимизнинг ажралмас таркибий қисмидир.


Қардош халқлар адабиётини ўқитишда қиёсий таҳлил

Nizomiy nomidagi TDPU
Илм-фан

Адабий таълим тизимида тарихий ва замонавий адабий алоқаларни ўрганиш таълимий жиҳатидан ҳам, тарбиявий моҳиятига кўра ҳам, алоҳида долзарблик касб этади. Замонавий адабиёт ўқитиш методикаси фанининг вазифаси янгиланаётган таълим мазмуни асосларини ишлаб чиқиш, ўқувчиларнинг таълим субъекти бўлиши билан боғлиқ фаолиятининг янги томанларини белгилашдан иборат. Бу вазифани хал қилишнинг самарали йўлларидан бири – қардош халқлар адабиётини қиёсий ўрганишдир.