Орта Азиядағы көп ұлтты халықтарымыздың жалпы білім беретін мектептерінде туысқан  халықтардың әдебиетін оқыту өзекті  мәселелерінің біріне айналып отыр. Мектепте туысқан  халықтар әдебиетін оқыту бойынша біршама ізгілендірілген жұмыстар атқарылған. Бірақ бүгінгі оқу процесіндегі туысқан халықтар әдебиетін оқытуда мектеп оқытушысы апталап жұмыс жүргізетіні мәлім. Оқу өзбек, қазақ, қарақалпақ, қырғыз және түркмен мектептерінде туысқан халықтар әдебиеті әр түрлі сағаттарда берілген. Мәселен, өзбек тіліндегі әдебиет бағдарламасында туысқан халықтар әдебиетіне небәрі – 13, қазақ мектептерінде – 22, қарақалпақ мектептерінде – 42, қырғыз мектептерінде – 31, түркмен мектептерінде – 50 сағат ажыратылған. Берілген сағаттың аздығынан метеп оқушылары туысқан халықтар әдебиетін ақын мен жазушыларының өмірі мен өскен ортасы жайлы терең білімге ие бола алмайды. 

• қозоқ адабиёти

Ғафур Ғуломнинг шоирлик салоҳияти ХХ аср ўзбек поэзияси тарихида муҳим ўрин тутади. Унинг турли жанрларга мансуб шеърий асарларида олам, одам, макон ва замон билан боғлиқ долзарб масалалар бадиий инъикосини топган. Шоир ижодида табиатнинг рангин манзаралари, инсон ҳаёти ва руҳий олами билан боғлиқ жиҳатлари поэтик маҳорат билан акс эттирилади.

• адабиёт
• педагогика

Дунё ва ақл-заковатнинг ҳамма ҳоллари, кайфиятлари, манзараларини талқин этишга шавқли, журъатли салоҳиятлардан бири адабий истеъдоддир. Аммо инсондаги дил, тил, кўз, қулоқ, ақл, умуман, барча турдаги фаолият имконлари сирасида адабий ижоднинг ҳам марғуб ва номарғуб бўлмиш икки йўлга йўллаб қўйилгани бешубҳа ҳақиқатдир. Ҳақиқий сўз санъатининг бош фазилати ижодчисининг жамики ғоявий-эстетик масалалар тадбири, ижроси, ечимларида асл ҳақиқатларга, уларнинг мезону одобларига риоятида, таслимлигидадир.

• педагогика

Истиқлол, барча соҳаларда бўлганидек, адабиётшунослик ва адабий танқид тараққиётида ҳам янги даврни бошлаб берди. Етмиш йилдан зиёдроқ ҳукмбардорлик қилган  марксча-ленинча дунёқараш ўрнига ҳурфикрлиликка асосланган янгича илмий тафаккур шакллана бошлади. Бадиий асар таҳлили ва талқинида умумбашарий мезонлардан келиб чиқиб ёндашиш асосий тамойилга айланди. Асар таҳлилида ижтимоий-мафкуравий ёндашув ўрнига бадиий-эстетик мезонлар етакчилик қила бошлади. Ижодкорга муайян ижтимоий соҳанинг вакили деб эмас, балки ўз қалби, орзу-умидлари, маънавий оламига эга бўлган индивид сифатида қараш шаклланди. Ўзбек адабиётшунослиги ва танқидчилиги, шўро давридаги каби, бадиий асарга «ижтимоий муаммолар», «долзарб мавзулар» нуқтаи назаридан ёндашишдек бирёқлама қарашлардан воз кечди. Бадиий асар талқини масаласи танқидчилик фаолиятида етакчи аҳамият касб этди.

• адабиёт
• педагогика

 

Истиқлолимизнинг 20 йиллиги кенг тантана қилинган 2011 йилда миллатимиз бадиий тафаккури тараққиёт даражасини намоён этувчи романчилик соҳасида ҳам ҳажм жиҳатидан сермаҳсул хирмон кўтарилди. Ўтган йилда ўн бешдан ортиқ роман юзага келганлиги адибларимиз жамиятнинг олдинги сафларида юришга, ҳаётни кузатиб, одамларнинг юрагида, дунёқарашида бўлаётган ўзгаришларни ҳаммадан аввал сезиб, уларни таъсирчан образлар, ёрқин бадиий бўёқлар орқали ёритиб беришга ҳаракат қилишаётганликларини кўрсатади.

• адабиёт
• педагогика

Каромат Муллахўжаева

 

Ўзбек адабиётида Бобур шеърияти ўз ифода усули, мавзу кўлами ҳамда образ-тимсолларининг ҳаётга яқинлиги билан ажралиб туради. Шоир анъанавий шеърият талабларидан узоқлашмай, ҳасби ҳол мақомидаги ғазал ва рубоийларини битди, кўнглида борини назмга солди, бошдан кечирган изтиробли ва фараҳбахш дамлари ҳақида битди. Шу боис унинг шеърларини ўқиб, ҳаёт ҳақиқатини тиклаш, байтларидан кўрган-кечирганларини англаб олиш мумкин. Унинг романтик кайфиятда битилган мисралари замирида ҳам ҳаёт ҳақиқати мужассам. Шеърларидаги юксак ғоялар, қаҳрамонларнинг илдизи заминда.

 

• Адабиёт
• Бобур

“Моддий ва маънавий ҳаёт тамойиллари бир-бирини инкор этмайди, аксинча, ўзаро боғланиб, бир-бирини тўлдиради. Юксак тараққиётга эришишни орзу қиладиган ҳар бир инсон ва жамият ўз ҳаётини айнан ана шундай диалектик ва узвий боғлиқлик асосида қурган ва ривожлантирган тақдирдагина ижобий натижаларга эриша олади. Ана шу ҳақиқатдан келиб чиққан ҳолда, биз иқтисодий ўнгланиш, иқтисодий тикланиш, иқтисодий ривожланиш жараён¬лари¬нинг маънавий покланиш, маънавий юксалиш ҳаракатлари билан тамомила уйғун равишда ривожланиб боришини доимо давлатимиз ва жамиятимизнинг эътибор марказига қўйиб келмоқдамиз”.

• тарбия
• оила
• фарзанд
• маънавият

 

Мустақилликка эришганимиздан кейинги муҳим масалалардан бири бу мамлакатимизда маънавий янгиланиш, кишилар онги, тафаккури ва дунёқарашини бойитиб, кенгайтириб боришдан иборатдир. Бугунги шиддатли ривожланиш даври маънавият соҳасида вужудга келаётган долзарб муаммоларни, халқимиз маънавиятини асраш ва янада юксалтиришни, айниқса, ўсиб келаётган ёш авлод қалби ва онгини турли минтелетимизга ёт бўлган ғоя ва мафкуралар таъсинидан сақлаш, асраб авайлаш кераклиги, шу билан бирга маънавий ва моддий ҳаёт уйғунлиги фазилатларини ўзида мужассам этган баркамол авлодни тарбиялашни энг долзарб вазифа сифатида эътироф этади. Зеро, маънавий ва моддий ҳаёт уйғунлиги масалалари барча замонларда ҳам муҳим бўлган энг долзарб масала бўлиб келганлиги сир эмас.

• маънавий ҳаёт
• уйғунлик

 

Бугунги кунда таълимнинг глобаллашуви ўз навбатида ёшлар, шу жумладан, бўлажак ўқитувчиларни касбий тайёрлаш борасида ташкил этилаётган педагогик фаолиятнинг янгича мазмун касб этиши хаётий зарурият эканлигини кўрсатмокда. Эндиликда ушбу йўналишда билимларни талабаларга назарий жихатдан етказиш билан чекланувчи анъанавий ўқитиш тизимидан эмас, балки замонавий инновацион техника ва технологиялар имкониятидан фойдаланган ҳолда улар ўртасида тизимли тарғибот ишларини йўлга қўйиш максадга мувофикдир.

 

• педагогика
• креативлик

 

Основной целью практических и самостоятельных занятий по русскому языку как неродному является формирование и дальнейшее совершенствование речевой культуры студентов. Достижение целей обучения определяется содержанием и технологией обучения. Само учение осуществляется как под руководством преподавателя, так и в ходе самостоятельной работы. Самостоятельная работа активизирует мыслительную деятельность обучающихся, делая обучение более результативным. Самостоятельная работа может осуществляться в различных организационных формах: индивидуально, в парах, в небольших группах и целой группой. Каждая из названных форм призвана создавать и развивать организационные, информационные, познавательные и коммуникативные умения студентов, овладение которыми обеспечит продвижение в усвоении языка.

• Русский язык
• самостоятельная работа

   

    Турли жараёнларни бошидан кечирган инсоният учинчи минг йилликнинг бошида ахборот асрига қадам қўйди. Минглаб йиллар давомида ривожланган инсон тафаккури учун бугунги кунда дастлабки манба, яъни ахборот олиш ҳаётий заруриятга айланди. Шунга кўра жаҳон бозорида ахборот — маълумот олтиндан ҳам қимматроқ баҳоланди. Мазкур ахборотни топиш, сақлаш, қайта ишлаш ва бошқаларга етказишнинг қулай усулларига бўлган эҳтиёж кун  сайин ошиб бормоқда. Бу эса ХХ асрнинг буюк кашфиёти бўлган компьютер ва компьютер технологиялари соҳаси учун катта вазифаларни вужудга келтирди. Компьютер технологиялари фаннинг  барча тармоқларига, халқ хўжалиги, спорт, санъат, тиббиёт, умуман, ижтимоий ҳаётнинг ҳар бир соҳасига кириб келди.

• Тилшунослик
• электрон дарслик

         Ҳазрат Навоий «Умрни зое этма, меҳнат қил, меҳнатни саодатнинг калиди бил»,- деб таъкидлаган эдилар. Бу бежиз эмас.  Бу оламдаги кўплаб гўзалликлар табиатнинг саховати билан бунёд бўлган. Аммо уларнинг ёнида инсоннинг аралашуви, инсоннинг иштироки, инсоннинг ташаббуси ва меҳнати билан юзага келганлари ҳам оз эмас. 

• Навоий
• меҳнат
• инсон
• касб

       

Маънавий меросни ўрганиш кечаги кун сабоқларини хотирлаш, уларнинг ўзига хос томонларидан ўрнак ва сабоқ олиш, йўл қўйилган хато ва камчиликлардан тегишли хулосалар чиқариш, шу асосда эртанги куннинг аниқ ва ишонарли режаларинит тузиш демакдир. Зеро,«Ўз тарихини билмайдиган, кечаги кунини унутган миллатнинг келажаги йўқ. Бу ҳақиқат кишилик тарихида кўп бора ўз исботини топган». Маънавий юксак инсонларгина тарихдаги, тарихий меросдаги муносиб жавҳарларнинг қадрига етади.

• Юсуф Хос Ҳожиб
• Маърифат

Для изучения интереса учащейся молодёжи к культурно-спортивному досугу проведено исследование-анкетирование. К вопросу были привлечены 200 студентов. Анкетирование проводилось под девизом: «Культурно-спортивный досуг в вашей жизни», где ответы условно можно разделить на две большие группы: 1) здоровый образ жизни (ЗОЖ) и 2) отношение к культурно-спортивному досугу.

• спорт
• педагогика

Мустақиллик йилларида мамлакатимиз ижтимоий-сиёсий, иқтисодий, маънавий-мафкуравий ҳаётида мисли кўрилмаган катта ютуқларга эришилди. Ижтимоий ҳаётда рўй бераётган ва кучли илмий асосда олиб борилаётган ислоҳотлар миллат, мамлакат ва Ўзбекистоннинг ҳар бир фуқароси манфаатларини кўзлаб олиб борилаётганлиги учун ҳам эътиборли бўлмоқда.

• педагогика

Замонавий инсоният жамиятида ахборот ўзлаштирилган сари фақат отиб борувчи ягона заҳирага, мустақил иқтисодий ва ижтимоий бирликка айланиб бормоқда. Бугунги кунда ахборот узатиш ҳамда қабул қилишнинг янги воситалари оммалашган сари ахборотнинг алоҳида олинган одам ва бутун жамият ҳаётидаги роли тобора ортаётгани кузатилмоқда. Ҳар қандай ахборотни қисқа вақт ичида дунёнинг исталган бурчагига етказиш имконияти пайдо бўлгач, ахборот-психологик таъсирни амалга ошириш геосиёсий ва иқтисодий мақсадларга етишишнинг ниҳоятда қудратли қуролига айланиб қолганини исботловчи мисоллар кундан кунга ортаяпти.

• Педагогика
• психология

Толерантлик – шахсда ўз-ўзидан ҳосил бўладиган фазилат эмас, балки у узоқ муддатли, узлуксиз педагогик жараён натижасида вужудга келадиган руҳий, ижтимоий, маънавий ҳолат. Толерантлик ғояси турли ижтимоий-педагогик омиллар таъсирида ўқувчиларда айнан мазкур ғояга оид тушунчаларнинг шаклланиб бориши натижасида ҳосил бўлади. Ўқувчиларда толерантлик тушунчасини шакллантиришдан кўзда тутилган мақсад – жамият аъзолари орасида барқарор ижтимоий муносабатларни таркиб топтириш, уларни изчил тайёрлаб боришдан иборат. Бу мақсадни амалга ошириш учун эса, таълимнинг барча босқичларида узвийлик ва узлуксизлик таъминланиши керак.

• тасаввуф

 

Ўйин – боланинг руҳий жиҳатдан нормал ривожланиши учун зарур мактабдир. Психологлар ўйиннинг мактабгача ёшдаги етакчи фаолият эканини таъкидлаб, инсонга ўқишда, одамлар билан мулоқот-муносабатда, ижодда зарур бўладиган барча сифатларнинг куртаклари ўйинда шаклланишини эътироф этадилар. Ўйинда боланинг хаёли ривожланади, бола диққатини бир жойга жамлашга ўрганади. Катталарга қанчалик ажабланарли туюлмасин, аммо айнан ўйинда болалар ўзларининг ҳаракатларини бошқариш, ўз хоҳиш-истакларини назорат қилиш кўникмаларини эгаллайдилар, ўз ҳаракатларини мақсадга йўналтиришга  ўрганиб борадилар.

• педагогика
• бола
• психология

 Эмоционал ҳолатлар ўзининг юқори динамик табиати билан тавсифланиши илмий тадқиқотлар натижасида [4], [5] ҳам, кундалик кузатувлар натижасида ҳам қайд қилинади. Ўсмирлик даврида бу хусусиятлар янада яққолроқ намоён бўлади.

 Баъзан катталар томонидан ўсмирга қўйилган хулқ-атвор ёки фаолият андозасининг катталиги ва бола ўз имкониятларини паст баҳолаши ўртасидаги тафовут натижасида ўсмирда кучли хавотирланиш вужудга келиши ва бу ҳолат хатто шахс хусусиятига ҳам айланиб қолиши мумкин. Бундай ҳолатни бартараф этиш ва коррекциялашда кенг қамровли ёндашув мақсадга мувофиқдир.

 Хавотирланиш ҳолатини коррекция қилиш икки йўналишдаги муаммони қамраб олади: хавотирланиш ҳолатининг пайдо бўлиши ва унинг салбий оқибатларидан халос этиш муаммоси; муваққат шахсий тажриба сифатида хавотирланишнинг ўрнашиб қолиш муаммоси. Хавотирланишни бартараф этиш ўзаро бир-бирига боғлиқ ва бир-бирини тақозо этувчи қуйидаги босқичлардан иборат:

• педагогика
• психология